Patostream, czyli co „pierze” mózgi młodych ludzi

Jeszcze dekadę temu rodzice najbardziej obawiali się, że ich dzieci bez kontroli będą nadużywać alkoholu lub środków psychoaktywnych. Współcześnie do listy potencjalnych niebezpieczeństw czyhających na dzieci i młodzież doszedł patostreaming. Czym są patotreści? Dlaczego są groźne? Jak chronić przed nimi najmłodszych?

Co to jest patostream?

Patostream to słowo, które powstało z połączenia dwóch angielskich słów. Pierwsza część zapożyczona jest od określenia „patological”, a więc patologiczny, druga od „stream”, rozumianego jako strumień danych multimedialnych, czyli relacja na żywo. Czym jest patostream? Mówiąc najprościej, są to patologiczne relacje w formie filmów publikowane w internecie, na w serwisach YouTube, Instagram czy Twitch. Do patotreści zalicza się też czasami zdjęcia i nagrania audio.

„Przewagą” relacji na żywo nad zdjęciami jest jednak fakt ich krótkiej żywotności. Znikają one samoistnie, więc nie ma dowodów patologicznych zachowań. Pokazywane w nich treści przeważnie łamią prawo, normy moralne i społeczne.

W Polsce patostreaming zyskał popularność w 2017 r. Większość patostreamerów podczas publikacji na żywo zbiera od widzów pieniądze, tzw. donejty. Gdy osiągnięty zostanie ustalony wcześniej próg kwoty, wykonują konkretne patologiczne zadania.

Przykłady patotreści

Patostream (czy też patostreaming) to publikowane na żywo relacje (streamy), zapisane fragmenty transmisji live (shoty), ale też zdjęcia i nagrania audio, które powstają po to, aby szokować. W tym celu patostreamerzy wymyślają sytuacje, w których oni sami, bądź inne osoby, łamią prawo. Do patotreści zalicza się m.in. materiały pokazujące dewiacje społeczne.

Przykłady patotreści to:

• filmy pokazujące znęcanie się nad innymi osobami (m.in. niepełnosprawnymi, kobietami, seniorami, osobami uzależnionymi);
• materiały pokazujące libacje alkoholowe czy osoby zmagające się z nałogiem w niekomfortowych dla nich sytuacjach;
• nagie zdjęcia innych osób ujawniane bez ich wiedzy i zgody lub relacje z obnażania innych osób;
• relacje z robienia tzw. pranków, a więc niewybrednych i przeważnie krzywdzących żartów;
• relacje ze zmuszania innych osób (w tym członków rodziny patostreamerów) do czynności uwłaczających ich godności i zagrażających ich bezpieczeństwu;
• nagrania z obrzucania innych osób wyzwiskami.

Kto ogląda patostreamy?

Głównymi widzami patrostreamów, czyli patotreści, są dzieci. Niektórzy z nich to nawet maluchy w wieku wczesnoszkolnym! Według badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę największą grupę odbiorców patostreamu stanowią jednak nastolatkowie. Wyniki badań Fundacji pokazują, że aż 84% nastolatków w wieku 13–15 lat wie, co to jest patostream, a 37% z nich je ogląda.

Co gorsza, aż 43% z dzieci biorących udział w badaniu ma dostęp do tego typu filmów co najmniej raz w tygodniu. Dlaczego? Co tak fascynuje młodych ludzi w patostreamingu? Są to przeważnie tzw. zakazane treści, na których oglądanie nie zgodziliby się świadomi i obecni w życiu dziecka rodzice. Zwłaszcza dla nastolatków ważne jest przeciwstawianie się dorosłym, znajdowanie niedostępnych dla nich miejsc w sieci i przełamywanie tematów tabu. Powodem sięgania po patotreści w aż 75% przypadków jest nuda.

Dlaczego patostreamy są niebezpieczne?

Patostreamerzy, przez publikację relacji na żywo i zbieranie dotacji, dają dzieciom wrażenie bezpośredniego uczestniczenia w ich działaniach. Młodzi widzowie zyskują dzięki nim poczucie przynależności do grupy. Jest to kuszące zwłaszcza dla tych nastolatków, którzy w realnym świecie mają problemy z budowaniem relacji.

Z czasem patostreamerzy stają się ich autorytetami. Taka sytuacja rodzi wiele niebezpieczeństw. Przede wszystkim tworzy zafałszowany obraz seksualności i relacji międzyludzkich.

Oglądając regularnie tego typu materiały, dziecko zatraca granicę między dobrem a złem i przestaje zwracać uwagę na normy społeczne. Patostreaming prowadzi więc do demoralizacji. Udowodniono, że taka aktywność może powodować też zmiany w dojrzewającym mózgu młodego człowieka! Rzecznik Praw Obywatela ostrzega, że nawet pośredni kontakt z zachowaniami agresywnymi z patostreamów może prowadzić do wzmacniania chęci bezpośredniego wyrażania agresji i usypia wrażliwość na krzywdę ofiar.

Jak chronić dzieci przed patostreamami?

Publikacja patotreści nie jest w Polsce zakazana. Dzieci i młodzież mogą więc bez problemu znaleźć tego typu materiały w internecie. Aby chronić je przed patostreamerami, ważna jest prewencja:

• rozmowy na temat szkodliwości patotreści;
• wskazanie potencjalnych zagrożeń;
• skupienie uwagi na dziecku i jego zainteresowaniach.

Rolą rodziców jest także sprawowanie kontroli nad treściami, które oglądają dzieci.

Więcej tresci pod linkiem:
fdds-raport-patotresc-www